Dişli Rediktörünün Yağlanması

Dişli redüktörlerin yağlanması
Bir redüktörün tip top çalışması, redüktörün yağlanma sistemi ve yağın dişlilere ulaşma şekline bağlıdır. Yağlama ile birbirine sürten dişli yanaklarında ince bir yağ tabakası oluşur. Bu yağ tabakası sürtünmeyi azalttığı gibi, sürtünmeden oluşan ısıyıda kısmen alır ve redüktör fazla ısınmayıp ömrü uzar. Dişlilerin yağlanması ile dişli yüzeylerindeki basınç, hız ve ısı farkından oluşan sürtünmelerin yarattığı aşınmalar, hissedilir derecede azaltılarak minimuma indirirlir. Böylelikle redüktörün ısınması ve gürültülü çalışmasıda önlenmiş olur. Dişli yanaklarındaki sürtünmelerin azaltılması redüktörün veriminide yükseltir. Taşıma gücünü karşılayabilecek yeterli yağ tabakasının oluşması, yağın viskozitesinin doğru seçilmesinin yanında, yağın hareket veya akış yönü kesitinin kama biçiminde olması ve değen yanaklarda relatif bir hareketin olmasına bağlıdır. Bu şartları dişli çalışmasında elde etmek oldukça zordur. Çünkü dişlilerde yüzey kayma ve yuvarlanma hareketleri vardır. Yuvarlanma noktası “C”de hareket hızı sıfırdır. Hız diş üstü ve tabanına doğru artar. Bunun içinde dişli yanaklarının taşıyacağı normal kuvvetler yarı yarıya yağ tabakası ve yanak yüzeyi tarafından karışık olarak taşınır. Yanakların kayarak yük taşımalarının sebep olduğu aşınmayı önlemek için, dişli malzemelerini kendi yağlama ve kayma özelliği olan malzemeden seçmek, çoğu zaman mukavemet yönünden imkansızdır.
Böylece redüktörlerde yağlama, kayma hareketini kolaylaştırmak, aşınmayı önlemek ve aynı zamanda ısınmayı azaltmak için vazgeçilmez bir konstruksiyon çözümüdür. Yağın istenilen fonksiyonunu tam yerine getirebilmesi için viskozitesinin doğru seçilmesi gereklidir. Genel olarak viskozite seçim şartınışu şekilde düşünebiliriz: • Çevre hızı küçüldükçe, yanak basıncı büyüdükçe ve yanak yüzey kalitesi kabalaştıkça yağın
viskozitesi yüksek seçilmelidir. Viskozitenin yüksekliği yanaklarda oluşan yağ tabakasının daha
fazla hidrodinamik taşıma kapasitesinde olmasını sağlar ve aşınmaları önler. Yağlama ve diğer konstruktif önlemlerle redüktörün vede yağın 80° C den fazla ısınmamasına dikkat edilmelidir. Çünkü yağların çoğu 100° C den sonra, yağlama özelliklerine çok çabuk kaybederler. Redüktörlerin yağlanmasının şeklinin ve viskozitesinin seçiminde, dişlilerin çevre hızları, taşıdıkları

moment, konstruksiyon şekli ve istenilen dayanma süresi, seçme şartlarını oluştururlar.
Bir redüktörde çalışan kademelerin çevre hızları kademesine göre değişiktir. Redüktördeki dişlilerin
ortak çevre hızını bulmak için şu varsayımlar kabul edilir;
- İki kademeli redüktörlerde ikinci kademenin çevre hızı,
- Üç kademeli redüktörlerde ikinci ve üçüncü kademenin ortalama çevre hızı alınır. D i ş l i l e r
www.guven-kutay.ch
20
Eğer konstruksiyon şartnamesinde istenilen bir yağlama şekli verilmemişse ve tecrübelere göre bir
yağlama şekli seçimi yapma olanağı yoksa, çevre hızına göre yağlama şeklinin Tablo 1.1 ve Tablo
1.2 ye göre seçilmesinde fayda vardır.