Sürmeli yağlama, Püskürtmeli Yağlama, Daldırmalı Yağlama

Sürmeli yağlama: Yapışkan kara gres veya bulamaç kıvamındaki yağlar dişli yanaklarına sürülür
(koyu sıvı ν100 > 225 mm2
/s). Konstruksiyon ya açık tahrik veya sızdırmazlığı kötü olan kapalı
kutudur.
Daldırmalı yağlama: Bu sistemin kullanılması için yağ sızdırmayan bir redüktör kutusu yeterlidir.
Buda hemen hemen her redüktörde vardır. Yağ banyosuna daldırarak yağla-ma en basit yağlama
sistemi olduğundan en fazla kullanılan yağlama konstruksiyonu-dur. Bu sistemin tam
fonksiyonunu göstermesi için şu şartların kontrolu gereklidir:
• Yağ banyosuna dalan dişlinin yarı çapı “r” ise; vÇ/r ≤ 550 m/s2
şartı gereklidir. Burada değer
birimleri hız “m/s” ve yarı çap “m” olarak alınır. Bu değer yüksek olursa, banyodaki yağın
büyük kısmı dönen dişli tarafından savrulacağından, yağ istenilen seviyenin altına düşer.
Yağlama tam olamıyacağından redüktörde istenmiyen ısı artışı görülür. Bunun yanında yağ
köpüklenmeye başlar. Bunlar yağlama fonksiyonunu bozan hallerdir.
• Yağ banyosunda dalan dişlinin dalma derinliği kendi geometrik ölçülerine bağlıdır. En düşük
yağ seviyesini şu şekilde ayarlamakta fayda vardır:
 Silindirik dişlilerde dalan dişlinin en küçük dalma derinliği:
 Çevre hızı vÇ ≤ 5 m/s, tDmin ≈ (3...6) . m
 Çevre hızı vÇ = 5...12 m/s, tDmin ≈ (1...3) . m
 Konik dişlilerde dalan dişlinin bütün genişliği yağ banyosuna dalmalıdır.
Püskürtmeli yağlama, daha çok büyük çevre hızı olan redüktörlerde kullanılır. Genelde bir pompa
veya yardımcı konstruksiyon ile, ya birbirini kavrayan dişlere veya hemen bir önüne yetri kadar
yağ, aşağı yukarı p ≈ 1...3 N/mm2
 arası basınçla, püskürtülür. Eğer yağlama aynı zamanda
soğutma görevinide yapacaksa, kavrayan dişlerden sonrasınada yağ püskürtülür.
Dişlilerin yağlanmasında kullanılacak yağların viskozitesi DIN 51 509 da etraflıca anlatılmıştır.
Burada kısa bir özetle yağ viskozite seçimi için öneriler verelim:
Silindirik ve konik dişli redüktöründe yağlamada kullanılacak yağın viskozitesini bulmak için
“Kuvvet-Hız-Faktörü = ks/vÇ” hesaplanır ve Tablo 1.3 ile viskozite bulunur. Burada ks değeri
“Stribeck” yüzey basıncına göre şu formülle bulunur:
u
u 1
b d
F
k Z Z
1
2 2 t
s H
+
⋅
⋅
= ⋅ ⋅
ε
F. 1.1
Veya kabaca
u
u 1
b d
F
k 3
1
t
s
+
⋅
⋅
≈ ⋅
F. 1.2 D i ş l i l e r
www.guven-kutay.ch
22
Burada “Ft
“ nin birimi “N”, “b ve d1“ in birimleride “mm” olarak yerleştirilip “ks
“ değeri “N/mm2
“
olarak bulunur.
Çevre hızı vÇ nin değeri şu şekilde hesaplanır;
ç 1 1
v = d ⋅π⋅n
F. 1.3
Burada “d1“ in birimi “m” ve “n1“ in birimi “1/s” olarak yerleştirilip “vÇ“ nin değeri “m/s” olarak
bulunur.
Aşağıda verilen Tablo 1.3 ve Tablo 1.4 DIN 51 509 dan alınmış olup, çevre ısısı 20° C derecede
yağ viskozitesinin seçimi için geçerlidir. Tablolardan sonra diğer çevre ısıları için yapılacak
düzeltmeler verilmiştir.
Tablo 1.3, Silindirik ve konik dişli redüktörler için
mm /s
50°C de kinamatik viskozite ν
2
-2 10
10
2 3 4 5
4
3
5
50
10
2
2
Kuvvet-Hız-Faktörü k / v
10 2 3 4 5
-1
1 2 3
s
ç
2
3
4
5
mm /s
4
40°C de kinamatik viskozite ν
3
4 5 10
10
2
10
2
5
4
2 40
3
5
2
103
N.s / (mm .m)