GENEL DİŞLİ ÇARK BOYUTLANDIRMA SÜRECİ
Millerin konumuna ve diş şekillerine göre ayrı ayrı sınıflandırılan dişli çark mekanizmalarının yaklaşık
boyudandırma hesaplan da bazı farklılıklar gösterir. Mekanizma hesaplarinday»«/êjj)/0» emmyeüysm istenen
gücün emniyede nakli ön plandadır. Bunun yanında; boyut, ağırlık ve gürültü minimizasyonu da arzu edilir.
Sayılan tüm bu kriterlere uygun olarak mekanizmaları boyudandırmak için çeşitli hesap yöntemleri geliştirilerek standartlaşorılmışür. Bu standardardan bir tanesi olan D IN (Deutsches Institut für Normung), yayında tanıtılacak bilgisayar programlarında temel alınmıştır. Bu standarda göre; düz ve helisel dişli çark
mekanizmalarında diş dibi mukavemeti açısından modül (düz dçm'da alın modül, helisel dçm'da normal modül) değeri: yan yÜ2ey mukavemeti açısından: (3) (4) denklemleri kullanılır. Sonsuz vida dişli mekanizmalarında ise modül hesabı ise: (5) denklemiyle yapılabilir. Bu bağıntılarda kullanılan sembollerin anlamları da şöyle özetlenebilir: m: Modül [mm], z: Diş sayısı, b: Diş genişliği [mm], Md : Dişliye etkiyen döndürme momenti [Nmm], m Diş sayıları oranı (x = z, /• z2 ), ß • Helis açısı [°], KA : İşletme faktörü, Kfa, Km : Ahn ve yan yüzey yük dağılım faktörleri, Yf : Diş form faktörü, Y : Diş dibi hesabı için kavrama faktörü, o„.. , 0„... O, , 0„ •* r I1JH ri Hm' rem M : Malzeme emniyet değerleri [N/mm2], Ze : Yan yüzey
hesabı için kavrama faktörü, ZE : Elasdsite faktörü
HAZİRLANAN BİLGİSAYAR PROGRAMI
yan yüzey mukavemeti açısından: denklemleri ile yaklaşık olarak hesaplanabilir. Konik dişli çark mekanizmalannda ortalama çaptaki yaklaşık modül değeri için diş dibi mukavemeti açısından:
Farklı platformlarda çalışan iki ayrı bilgisayar programı hazırlanmıştır. Programlar arasında veri
aktarımı yoluyla ortak çalışma da yapılabilmektedir. Programların yapısı ve çalışması aşağıda tanıtılmaktadır:
Program 1. Bu programda; düz, helisel, konik ve sonsuz vida dişli mekanizmalarının boyudandırılması ve "Autocad 2000" programında dişlilerin 2 boyutlu olarak modellenmesi gerçekleştirilmektedir. Bu programın
hazırlanmasında "Visual Basic" programı kullanılmıştır. İlk adımda mekanizma türünün seçilmesi
istenmektedir. Daha sonra seçilen mekanizma türüne göre değişen formlar sayesinde veri girişleri yapılıp, veri
(2) Mühendis ve Makina - Cilt: 43 Sayı: 510
(1)
27
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder